De angst voor het onbekende (deel 1)

Wordt ons ‘pad’ bepaald door angsten of verlangens? Om het antwoord hierop zichtbaar te maken voor een cliënt, gebruik ik de volgende oefening. Je bent van harte uitgenodigd om deze oefening mee te doen.

1. Denk na over een intense wens die je hebt.
2. Stel je voor dat jouw wens helemaal in vervulling is gegaan.
3. Bedenk een hele kleine eerste stap waarmee je kunt beginnen om naar deze wens toe te werken.
4. Bedenk hoe je die eerste kleine stap hebt gezet.
5. Wat was er voor nodig en hoe heb je dit georganiseerd?
6. Hoeveel vertrouwen heb je dat je deze eerste kleine stap kunt maken?

Het resultaat hierop is voorspelbaar. Ik heb het nog niet één keer meegemaakt dat iemand zei dat die eerste kleine stap niet ging lukken. Wel dat die eerste stap te groot was en nog kleiner kon. Je kunt het vergelijken met het verlangen om een marathon te lopen. Lukt het je om te beginnen met 100 meter rustig te lopen? Het antwoord is ja en verandert in een nee, als je eerste stap gelijk een marathon lopen is. Als je in één keer een marathon kunt lopen, dan is het geen wens meer, maar slechts een kwestie van gewoon doen.

We komen bij het tweede deel van deze oefening en je mag weer volop meedoen:

1. Bedenk enkele redenen waardoor het niet gaat lukken om jouw wens in vervulling te laten gaan.
2. Wat doen deze redenen met jouw motivatie?
3. Als iemand tegen jou zegt: “begin aan het in vervulling laten gaan van jouw wensen,” hoeveel tijd besteed je dan aan de redenen waarom het niet lukt en hoeveel tijd aan het maken van kleine stapjes?

Voor degenen die de meeste tijd bezig zijn met de redenen waarom het niet gaat lukken, hebben antwoord op hun vraag: Wordt jou pad bepaalt door angsten of verlangens? Als er één orgaan in je lijf verzot is in het bedenken waarom iets niet lukt, dan zijn dit jouw hersenen. De grootste saboteur voor elke gedragsverandering. Ze zijn ‘bang’ voor het onbekende en hebben zoveel moeite gedaan in het ontwikkelen van routinegedrag, dat ze je gaan ‘haten’ als je hieraan iets wilt veranderen.

Ik ‘begrijp’ de hersenen heel goed. Routinegedrag zijn de ‘snelwegen’ van de neurologische verbindingen in je hersenen. Stel je voor dat je tijdens het lopen over elke stap die je maakt, moest gaan nadenken. Dat kost tijd en energie. Veranderen kost ook tijd en energie!

Je hebt ooit een probleem met succes opgelost. Als je het steeds weer sneller weet op te lossen met deze beproefde methode, zorgen de ‘succeshormonen’ dat je in een soort roes verkeert. Totdat iemand je confronteert met een methode die sneller en effectiever is. Je begint met veel pijn en moeite deze nieuwe methode onder de knieën te krijgen en dan word je van alle kanten gehinderd en lastig gevallen. Je denkt: “Ze kunnen nu even de boom in met hun nieuwe methode en je werkt weer volgens jouw bekende recept.” Het is nu even niet het geschikte moment om nieuwe dingen te proberen, want nu tellen alleen resultaten. De grootste saboteur schuift als een voetballer die net heeft gescoord met zijn knieën over het gras en met zijn handen hoog in de lucht: “Yes, yes, yes, het is weer gelukt om je terug te laten vallen in ‘oud gedrag’!!!

Zolang we (onze hersenen) overtuigd zijn van een bepaalde aanpak, houden we met een rotsvast vertrouwen hieraan vast. We veranderen liever niet, terwijl voor elke verbetering een verandering nodig was. Geen verbetering zonder verandering.

Wat we nodig hebben is een ‘list’ om te veranderen. We weten dat onze hersenen doodsbenauwd zijn voor het onbekende die elke verandering met zich meebrengt. We willen een manier bedenken waardoor we onze ‘hersenen’ niet van schrik de gordijnen injagen. Hoe groter de stappen die we willen zetten, des te benauwder worden onze hersenen. We gunnen de hersenen om alles onder controle te houden door het maken van piepkleine succesvolle stapjes. Als door opium worden de hersenen verdoofd door alle succeshormonen. Veranderen voelt opeens lekker aan en we genieten zo waar. We raken helemaal high van het veranderen.

Natuurlijk kost veranderen tijd en energie, maar wie beweert dat veranderen niet leuk mag zijn? We willen zo graag snel veranderen door met grote stappen recht op ons doel af te gaan. Vergelijk veranderen met wandelen. Lekker kriskras slingeren over kleine kronkelige paden en genieten van het onbekende achter elke bocht. Waar wil jij van genieten om jouw wens in vervulling te laten gaan?

Binnenkort deel 2, de angst voor het onbekende.

Marcel Dassen